Tbegges-d taddart i Yennayer.  Akken d-iḍal ctember, yenhewwal useqqamu n Tiɣilt Useksut. Dda  Militant, Lbacir, Kaci l’Angoisse akked Rezqi Dezdeg ttnejmaɛan, yal tameddit, deg wexxam n Sadiya n l’Euro akken ad mmcwaren amek ara tesfuggel taddart Yennayer.  Mmtafaqen ur yettili ara seksu d uyaziḍ, tiḥbulin, tiɣrifin akked ibexbuxen. Ur tettili ara surtout tarbaɛt-nni “zwi-tt, rwi-tt”.

“Yennayer n useggas-a d wid d-iteddun, mačči d aɛebbuḍ ara ten-yessebleɛen”, tenna Sadya n l’Euro, uqbel ad yebdu unejmuɛ.

Ur tewwiḍ ara 16 n yiseggasen di leɛmer-is asmi d-tedda Sadiya n L’Euro d tislit si taddart At Ḥduda ɣer TIɣilt Useksut di 1952. Isem-is aḥeqqani Sadya At Lḥusin. Yuɣ-itt Lḥusin n At Amer Ubelqasem. Ass-nni n tmeɣra rwin-tt iḍebbalen deg Tiɣilt Useksut. Ilmẓiyen n Tuddar s-d-yezzin jban-d s urar d ṭbel. Argaz-is d ameɣnas seg imeqranen deg umussu aɣelnaw, maɛna, di taddart ulac win yeẓran-aya, almi d asmi t-terra Fransa ɣer lḥebs. Dɣa, deg yiḍ-nni n tisulya i d-ẓedmen ijadarmiyen ɣer texxamt n yislan wwin Lḥusin At Amer Ubelqasem. Yesɛedda setta wagren di lḥebs, uqbel ad d-yerwel, ad yer s amadaɣ. Ayen akk n-yekka deg wedrar, almi d asmi yewweḍ laɛfu n Rebbi di ɣuct 1959, yettemlili akked Sadiya, beṛṛa i taddart, anda yella laman. Skud ttemlilin, ttmiḥnacen ttmeslayen Timliliin-nni i as-yenṭed i Sadya At Lḥusin ujeǧǧiḍ n “Lezzayer n lwaldin teḥya s idamen n cuhada”. Ula d nettat tekki deg umennuɣ, almi d asmi tt-ṭṭfen, rran-tt ɣer lḥebs. Dɣa din, di lḥebs, i tesla s tmettant n wergaz-is. Ur d-teffiɣ ara almi d sisilfu. Akken tessers aḍar-is di taddart n wergaz-is, testeqsa ɣef uẓekka-as, terra ɣur-s, tenna-as ayen s-yella deg ul.

Ass-a, ɣas tɛedda tmanyin n yiseggasen di leɛmeṛ-is, iɣes-is mazal-t iqɛad, iẓri-s iferrez, iles-is iserreḥ, ifelleḥ, yettnawal tidet.  Ssawalen-a Sadiya n L’Euro acku tettaɣ apansyun s l’euro imi argaz-is yexdem di Fransa, di Nord-Pas-De-Calais, di lmina, almi d 1948. Rnu tettaɣ sin ipansyunen s yidinaren: yiwen n  wergaz-is, wayeḍ ines. At taddart meṛṛa ttqadaren-tt, ḥmlen-tt. Win yesɛan aɣbel, win yeḥwaǧen, win iɣef teḥreṣ cedda ad yer ɣur-s. Werǧin d-terra albaɛḍ d ilem, ḥala ma yella ulac i tezmer ad t-texdem. D nettat i d asen-yeqqaren: “axxam-a mačči inu, d axxam n taddart”. Mazal-itt deg umennuɣ-nni, deg ubrid-nni d-tewwi nettat akked wergaz-is, ɣas ulamma mačči d amennuɣ n yiḍelli i d win n wass-a, mazal-itt tbedd deg udem n lbaṭel akken yebɣu yili, ansi yebɣu yekka-d. S tirrugza-s i d-tufrar-d Sadiya At Lḥusin nnig meṛṛa ad taddart, taf-d iman-is d tameqrant n taddart, mebla ma tnuda ɣef temɣer akked cciɛa….

yettkemmil

Tahar Ould Amar