Ungal-a n Liza Serik, yeffeɣ-d ɣer teẓrigin n Imtidad, deg wayyur n ctember 2023. Nezmer ad d-nini belli d tanagalt akk meẓẓiyin s tira taqbaylit. Uqbel ad tekcem ɣer tira n wungal, tella tesmedyiz, imi tekki deg waṭas n tfaskiwin n tmedyazt i d-ttheyyint tdukkliwin yemgarraden akka am tin n Udrar n Fad, Iflisen n Umellil, Mkira, anda i tewwi arrazen.
Tasfift tessefsi tusaft, d azwel i tefka tmarut i wungal-is. Win ara t-id-yeddmen yakan gar yifassen-is, ad yegzu di tduli n wungal-a acuɣer i textar ad as-tefk azwel-a, imi aṭas n wayen ad aɣ-ijebden akken ad d-negzu acuɣer d tasfift, xas ma ad newhem amek almi tusaft tessefsay. Ma neqqim kan di tduli-a, nezmer ad d-nessuffeɣ sin n yiwudam, ara naf d igejdanen asmi ara t-nebdu s tɣuri. Ad aɣ-d-iban wudem n urgaz icudden s lxiḍ n tesfift ɣer ssaɛa mm yiraqqasen akked wuṭṭun 07; ad d-iban daɣen win n tlemẓit icudden s lxiḍ n tesfift ɣer llṭufan. Ma nuɣal ɣer ugbur ad naf deg yisebtar ineggura amek almi d Tasfift tessefsi tusaft: “Tasfift tefsi, d tusaft i tt-yessefsin. Lexyuḍ-is yal wa sani yerra (…) Wayeḍ ɣer Ruza, ula d nettat ur tt-yezgil lxiḍ-a n tesfift yefsin. Yuzen-itt s anda akken tru, teḍsa, tewhem, terfa, tennuɣ d yiman-is…”sb186.
Mi ara neqqar ungal-a, ad aɣ-d-iban uɣanib udyiz n tmarut-a, imi asemres n wawal d wamek i tessexdem tinfaliyin d win ara ijebden lwelha n yimeɣri, xas ma yella wanda ad as-d-yass ẓẓay tikkal.
“Abeḥri yebra-d i nnehtat-is tisemmaḍin, lqayen, yesskawayen nnda ɣef tɣaltin n tsebḥit. Yemlal d tafat n yiṭij i d-iḍelqen iẓenẓaren-is fell-asent. Mlalen am yiniten n teklut mi ara xelḍen. Myekcamen. Yal wa yeɛreḍ tiẓeḍt n wayeḍ. Akken i bdan abrid, ttnadin kra n ccqayeq deg teḍwiqt n texxamt n Ruza; ad tt-id-ssakin seg yiḍes, ad as-d-llin allen”sb09. S wakka ara tebdu teqsiḍt n wungal akked tin n Ruza i yesɛan ttiɛad ad truḥ ɣer usenzi s ubuddu n udlis n uselmad-is D.Ziri. Acu kan win ara yanin deg yisebtar n wungal-a almi d taggara, ad yaf belli aḥric d-yeddan di tazwara, d winna i d win n taggara, imi taqsiḍt-a tebda-d si taggara.
Ungal-a, ad t-naf ixulef ungalen-nniḍen deg waṭas n tɣawsiwin: ama d aɣanib-is n tira, ama d tiktiwin ama d isental. Amek?
Ma nuɣal ɣer usentel amatu, ad t-naf yettmeslay-d ɣef Ruza i d-yekkren d tagujilt, xas ma imawlan ddren. Trebba-tt-id setti-s Nna Taseɛdit, acku segmi meẓẓiyet, di tkatut d wayen d-tecfa, baba-s yezga yekkat yemma-s, almi d yiwet n tikkelt -akken tuɣ tannumi- yusa-d yesker, yemma-s akken i tesla yewweḍ-d, tsuter di tmeɣart-is ad tessufeɣ yelli-s syin akken ur tḥeṭṭer ara mi ara tt-yekkat, dɣa daya kan iwumi d-tecfa, seg yimir tettidir kan d jida-s, baba-s d yemma-s ur teẓri anda i d-ggran. Timɣur-d wer imawlan, setti-s texdem akk ayen iwumi tezmer akken ad tt-tessels, ad tt-tesɣer d wamek ur tt-yettxassa kra. Teẓwer di tɣuri, teḍfer ad d-teffeɣ d tamejjayt n wid i tent-yuɣen deg wallaɣ. S leḥmala-s i tɣuri d tirza-s n yal tikkelt ɣer tnedlist n Dda Ceɛban, ad temlal Amnay, ara as-d-yefken tazmamt yura baba-s, deg-s tiqsiḍin yura ɣef yimuḍan-is asmi yella ixeddem di sbiṭer n Wad Ɛisi, dɣa dinna ad as-d-ifekk ula d tajeǧǧigt akked ssaɛa ara d-yawin yiwen wass tidet yeffren. Deg ubrid tettawi ɣer tnedlist, tettemlili d yiwen uderwic i as-yesserkaben rrehba yal mi ara t-twali, maca asmi ur t-id-tettaf ara, ad tetqelleq fell-as almi d asmi ara t-temlil di sbiṭer n Wad Ɛisi anda i ten-yewwi Dr Ziri d imunan ‘stagiares’ ɣer dinna.
Temmeslay-d ɣef waṭas n yismawen n yimdanen yeǧǧan ismawen-nsen deg umezruy akka am Colette, O’Mally, Boris Cyreulnik,… Tewwi-d awal ɣef tussnatrant “Astrologie” d wamek almi tesɛa assaɣ d tepsikulujit, amek almi aẓawan d ttawil n udawin n tnefsit n umdan,… Temmeslay-d ula amek i as-tettruḥu tmagit i umdan, akka am uderwic-nni i tella tettemlili deg ubrid, yuɣal asmi i t-skecmen ɣer sbiṭer n Wad Ɛisi, yuɣal d uṭṭun 07 (ilem sebɛa), iruḥ-as ula d isem-is “Ur sḥissif ay ameḥbus deg usekraf, lḥebs-is d ssnasel n wuzzal d leḥyuḍ. Mi tewwet tefḍist n teɣdemt, ad ak-d-llint tewwura, leḥyuḍ ad ttin ɣer deffir, leqyud ad nnefsusin, i netta yettwaḥebsen di tfekka-s? Yettwaḥkem fell-as s tudert-nni yemmuten. Yerwa tuzzya d tunnḍa gar wul d wallaɣ; ul yecfan d wallaɣ yettun”.sb85. Temmeslay-d ɣef wamek tga tmuɣli n tmetti ɣer yimdanen-agi ur nelli ara di tidet d iderwicen. Dɣa aṭas i tessenqed timetti deg wannect-a, imi yewweḍ lḥal asmi ara naf yiwen n uɛeggal di tmetti ixulef-aɣ, nsemmay-as aderwic netta di tidet, ur yelli d aderwic akka am Siham iwumi ur igi uɣerbaz azal wani timetti; neɣ winna yettarun iwumi gedlen tira d usenfali ɣef kra n yisental; anaẓur ur nesɛi siwa taklut i usenfali, maca qlil n win ara tt-ifehmen;…
D acu-tt temlilt n tesfift, n uxxam aqdim, n Umnay, n teqsiḍin n Dr Ziri di tudert-agi n Ruza. D anwa-t yilem sebɛa, acuɣer i tt-yettɣaḍ almi tuɣal trezzu fell-as ɣer sbiṭer? Limmer ur as-truḥ ssaɛa i as-d-yefka Umnay, ad d-temlil d ba…?
Tilelli BELLAL