Acḥal aya i sarmeɣ ad mmlileɣ Mouloud Mammeri. Atan ihi mmlaleɣ-t ddurt-a. Ufiɣ-t-in icax di leqraya n yiwen wezmam d aqdim. Syin ar din, ad d-yeddem la loupe, ad tt-imekken s azmam, ad yekmezz aqerru-s.

Tangalt : Azul mass Mammeri.

Mouloud Mammeri : ah, d kem ! Σeslama-m a Tangalt !

Tangalt : ferḥeɣ mačči d kra mi k-mmlaleɣ.  Tamezwarut, gas ulamma ifut lḥal, sarameɣ-ak amulli ameggaz akked tugzi n leεmer.

M.M : (yeṭṭerḍeq d taḍsa) Wellah ar d iy-d-tessedseḍ a yelli.

Tangalt : Σni acu akka i d-nniɣ yezleg?

M.M: Leεmer a yelli ɣuzif , ur yettfak ara, deg umkan-a n wis d acu-t. Ansi d-truḥeḍ i wezzil leεmer, qqen tiṭ-ik, cudden-ak aɣesmar.

Tangalt : Dɣa, amek tettḥusuḍ iman-ik deg umkan-a n wis d acu-t ? yella wayen tcedheḍ, ayen ɣef i k-yettakur ul-ik tikwal?

M.M: Acu ad am-inniɣ…dagi a yelli, d talwit. Rnu (yedṣa), dag-i ulac “ğic ceεb mεa-k a flan”, “εalayha naḥya, εalayha namut” neg “madaniya mačči εeskariya”. Cela étant, yella wayen jmeε.

Tangalt: d acu-t?

M.M : Rriḥa n wakal di taddart, mara d-wwet lehwa di lexrif akked tigri n yimeksawen mara ssawalen i lmal tafejrit.

Tangalt : daya?

M.M: (yeḍsa) Seksu n temẓin.

Tangalt : I leqdic ɣef tmaziɣt ?

M.M : Winna d cɣel n Muḥend Azwaw.

Tangalt : Iεjeb-ik wayen i ixeddem ?

M.M: Yella wayen iyi-εejben, yella wayen i yi-serfuyen.

Tangalt : Ad nezwir deg wayen i k-iεjben

M.M: Ayen i d iyi-εejben d leḥrara n yilmeẓyen akked telmeẓyin ɣer tira, axaṭer d tira, mara yili tewqem, i d ddwa n ḥellu.

Tangalt : I wayen ur k-neεjib ara ?

M.M : Lxilaf yelha mara yili wa yettḥesis  wa. D acu,  yal yiwen yeqqar : aḥeq nekk. Leqbayel uɣalen d “les sectes”, nnig-sent ḥedd ur yelli, akken s-yenna umeddakul-iw Lunis Ait Menguellet. Γas ɣran ur fiɣen ara si leqwaleb n taddart. Ttwalin ddunit d sin yeḥricen : llan nutni, yella « le reste de l’humanité ». Ma tkemmel akka ad a-teḍru am les aztèques. Tagerma n Les aztèques meqqar yeggra-d later-is, wamag nukni baḥ, ulac later, ḥala win d-ğan inekcamen.

Tangalt : Acu ara tiniḍ i Muḥend Azwaw ?

M.M : Tamaziɣt mačči d “an-nerreẓ wala an-neknu”, tamaziɣt d leqraya. Γer, ɣer, ɣer! Ad as-iniɣ daɣen, ettu : yenna-d dda Lmulud, yenna-d Si Muhend Umhend, yexdem Tareq Ibn Ziyad… Ini-d kečč, axdem kečč. Ayen d-nniɣ mačči d « paroles d’évangiles » neg d awal n Ṛebbi. Aṭas n temsal akked tmuɣliwin ara beddleɣ ass-a lukan i d iyi-mazal yid-wen. Wa Muḥend Azwaw, yak nniɣ-ak “le ghetto stérilise”  !

Yemlal-it Tahar Ould Amar