Macahu ahu …
Tamacahut-iw lwad lwad
ad tt-id ssiwleɣ i tarwa n leǧwad
Ihi …!
Yella yiwen uεeṭṭar zik-nni, wamma tura nqedwan (negren)…
Ad seplikiɣ: aεeṭṭar, d win yesnuzun taεeṭṭaṛt, taεeṭṭaṛt d isufar-agi sseqdacent i uniwel (épices) neɣ i yiḥeckulen (grigri) .
Taεeṭṭaṛt : Qeḍran, awermi, lǧawi, lfasux, tata, taglimt n wezrem, azaṛif, lḥenni, taẓult, acciwen, cεeṛ n taɣaḍt, azumbi, zzit uḥeccad, lemri, timceḍt, aman n wuruz, lebxuṛ, leḥbeq aquṛan, naεneε aquṛan, tiẓdit n waruy, aleddun, atg…
Ihi, aεeṭṭar-nni yesεa mmi-s isem-is Darnun .
I wakken ad yesselmed lmiti (le métier) i mmi-s, yettawi-t d yides.
Si taddart ɣer tayeḍ, mi εebban i weɣyul ad ṭṭfen abrid. Yal ass akken, lkumiṛs izehher nutni zehhren. Ur ǧǧin taxliǧlt, nudan-d akk tuddar, ssnen la Kabylie am lǧib-nnsen.
Yiwen wass akenni, deg yiwet n taddart d tameɣṛa, bu tmeɣṛa-nni d ameṛkanti, yewwi-d liẓaṛtist yerna-d iḍebbalen ( am akken iḍebbalen mači d liẓaṛtist , yaxi iḥeqqaṛen!, yaxi!).
Yezla sin yezgaren, inebgawen i yimekli, inebgawen i yimensi, iεerḍ-d meṛṛa taddart am wergaz am tmeṭṭut, d tameɣṛa d wawal, seksu, cceṛba, claḍa, ṛṛuṭi, steak aman n Sεida, lgazuz, lgaṭu… Yella ula d pixxu, d acu kan winna mmači i menwala, teẓram amek !
Zzheṛ n Darnun d baba-s, ass-nni ɣer taddart-nni i sewwqen.
Akken i ten-iwala bu tmeɣṛa-nni, yerra ɣer-sen akken ad ten-yenced ad ččen imekli d imensi yerna ad nezzhen i liẓartist d iḍebbalen.
– Ass-agi, imekli d imensi ar ɣuṛ-i ipi même lembat dagi ar a tensem ad rnuɣ ad awen-xellṣeɣ ajuṛni. Ekkes aɣbel, aɣyul ad d lamaṛcandiz ad ten-rreɣ ar ugaṛaj .
– Kulci mebṛuk a sidi, d cɣel asaεdi amerbuḥ, limmer zṛiɣ akka, ad neglu meqqaṛ s tḍellaεt n lxiṛ.
– Ay huh ! Deg-wen ar a ḍemεeɣ … Alih, qṛib d lawan n imekli, εeddi gaṛi aɣyul-ik dihin deg ugaṛaj d tεeddim ad tesirdem ifassen-nnwen. Ɛeddit ɣer ṭṭabla ihin, yella kul xiṛ : latay, lqahwa, ayefki, lesfenǧ, lemsemmen, aman n sεida n lalla xdiǧa meskučču, patisri lgazuz, sarbit s ifassen-nnwen, ur ttetḥit ara, ad kun-iḥaseb ṛebbi.
Seg akken Darnun d imsetḥi, mais d imsetḥi yerna d tidet, yella deg awal mad ak-inin yettetḥi ula si tili-s, ad temuqleḍ ad yizwiɣ wudem-is, Darnun d leḥya s timmad-is.
Yettuṛebba armi d ulamek, d awezɣi ad yemmeɣ ɣef kra ma ur d as-t tefkiḍ ara..
D wagi id Darnun…
Ssarden ifassen-nnsen, ṛuḥen ar ṭṭabla-nni id asen-d iwehha bu tmeɣṛa, qqimen idis ɣer yidis, yeddem-d baba-s n Darnun sin n ligubli, yessurg-d ɣer-sen aman, yenna :
– Ax a Darnun a mmi, seww lkas n waman, ma d itextuxen-agi mačči n tura, wigi ttkupin lapiti a mmi, mi nečča imekli apṛi ad as-newwet un bu kafi …
Tebbweḍ-d ttnac, d lawan n imekli …
Yessawel bu tmeɣṛa i yiwen n ilemẓi :
– Amek ihi, d ayen teswejdem ṭwabel ?
– Ih a Dda Meṛzuq, kullec yewjed xas ini i yinebgawen ad kecmen
– Wali! Ṛuḥ ihi heggi yiwet n ṭabla i tlata, nekk d sin inna, aεeṭṭaṛ d mmi-s, d yidsen ar a qqimeɣ akken ur ttarran ara ul-nnsen di taṛf, ugadeɣ ad ḥeqqṛen iman-nnsen ma ttuεezlen ….
– Ayyaw ihi besmelleh ay inebgawen n lḥeṛma, tfeḍlu tfeḍlu, kecmet atan kullec ihegga…
Yal wa yaεna amkan-is, les jeunes bdan asarvi. Zwaren di ccaṛba frik s weksum n uɣelmi.
Yemmeɣ bu tmeɣra, yezwar di Darnun d baba-s, yeččur-asen les bols-nnsen d wamek yessarba i yiman-is…
Darnun ageswaḥ tenɣat leḥya, baba-s-nni yezṛa amek iga mmi-s dɣa, mi tiwala kan yaralunti ad as yini :
– Ečč a Darnun a mmi !
Bu tmeɣṛa ad yeddem aɣenja (iflew) ad iεemmeṛ seg tsuppiṛt ad as-yernu.
Alors dagi ilaq ad nessepliki!
– Ečč a Darnun-nni id-yeqqaṛ baba-s n Darnun, bu tmeɣṛa-nni yefhem d akken yeqqaṛ-as : » Ečč ad rnun », »A Darnun ak ad rnun »
Mi s-yenna : ečč a Darnun, bu tmeɣṛa ad as yernu…
Si leḥya, Darnun i tett i rennu
Yaṛwa mazal i rennu
Baba-s ad t-yettbuddu
Ečč a Darnun a mmi
Armi ula s ani
Ur yezmir ad yernu
Ur yezmir ad yini
Yeṭṭembel uεebbuḍ n Darnun ageswaḥ si ccaṛba, yeččuṛ ar mi ulac anda ar a yernu ula d ttacaṛṛibt n waman…
-Ečč a Darnun a mmi …
Yerna taɣenjawt n cceṛba, ur εad tebbweḍ ar yimi-s, yessaεṣeε weqcic ameɣbun.
Yeṭṭarḍeq am rala di tefsut, s wadda s ufella..
Yerra-d ɣef ṭabla
Iriran ladyaṛi
Ssawlen i li pumpyi
Dirikt ar sbiṭaṛ n Micli..!
——————–
*( Aεeṭṭar : d win yesnuzun taεeṭṭart, rien à voir avec un mendiant – amattar)