Tibdar n yimura iqbayliyen d adlis i d-yessewjed Neǧmeddin Muwisi. D adlis i d-yesdukklen 500 n tebdar (citations), ttwakksent-d seg 73 n yidlisen n 56 n yimura (15 deg-sen d tilawin). Llan yimura imeqqranen, ama meqqrit di leɛmer ama ttwassnen nnig wiyeḍ, llan yilmeẓyen ; d imedyazen, d imengalen, d inallasen, d imnadiyen. Ɣas ggten wungalen (43), llan wammuden n tmedyezt (13), llan wammuden n tullisin (11), llan yidlisen d tizrawin (03) akken llan wid n tmucuha (01) d tedmiwin d yiḍrisen nniḍen (2).
Asewjed n udlis-a d takli igerrzen nezzeh ; d takti yettakken tagnit i wid akk yebɣan ad kecmen deg tzerbatin yettawin ɣer wul n talsa (akken i tt-ttwalin wid d tid yettarun s teqbaylit).
Tibdar d allalen yelhan, yessekcam ɣer tidmi i yemsel bab-is. Yis-sent, ad yaweḍ umeɣri ad yessers tiṭ ɣef wamek yettwali umaru kra n temsal n ddunit, ama d tid n tudert n yal ass ama d tid yerzan asmeḍren ɣef waddad n Umdan (réflexions sur la condition de l’Homme). Ittusemma, ad ttuneḥsabent tibdar-agi amzun d tisura yetteldin tiwwura ama ɣef yisental iɣef d-ttawin yimura ama ɣef wamek i ttwalin ddunit d tudert.
Tin yernan ɣer-s, yerna tekka nnig temsalt yerzan kan amaru, gant tebdar-agi am tedliwin n tmegra ; d lɣella i d-yejmeɛ ufellaḥ (amaru n udlis-agi). S lɣella am tagi ara iwali umdan d acu yellan deg wayla-s d wamek yettwamsel d wamek-itt tummast d wudmawen n yidles i refden yimura n tallit-nneɣ. Adlis-agi d allal igerrzen acku s wayen yellan deg-s d tibdar, yezmer umeɣri ad iwali amek yettxemmim umaru aqbayli di tallit-nneɣ d wamek yettwali tudert gar wayen yellan d ansay d wayen yellan d amaynut.
Tibdar-agi, yebḍan-tent umaru ɣef 73 d asentel. Kra deg-sen wezzilit maḍi (d tefyirt tawezzlant) ; kra deg-s ɣezzifit cwiṭ (d taseddart n kra tefyar). Win/tin yebɣan ad iẓer amek ttwalin yimura n teqbaylit ccbaḥa d tudert, lḥeqq d lbaṭel, tilleli d tegrawla d tikkulya (l’esclavage), tayri d usetḥi, tira d tɣuri, takatut d tatut, tarwa d yimawlan, talsa d tmagit, atg. yuwi-as-d kan ad iɣer adlis n Neǧmeddin Muwisi, Tibdar n yimura iqbayliyen (500 n tebdar).
Muḥend Akli Salḥi.