I mi dγa d ass agreγlan n tutlayt n tyemmat, win neγ tin ur nuri-nemmeslay s tutlayt-is, ulayγer ad d-nini d tidet d asfuggel. Deg wayen neẓra neγra: Llant 6000 n tutlayin deg umaḍal; azal n 2000 n tutlayin ara yejlun (jlu: disparaître) akka akin i 2030 deg tudert n umaḍal-a-nneγ, ladγa tutlayin timaziγin. Erret-d tanila (sens, direction) n yilsawen d yimruyen, nwen, γer tutlayt-nwen ay imaziγen!   

Ad as-rreγ ihi targa i umagrad-a s tukkist-a n wungal-iw udrig yekfan acḥal-aya, d iseggasen γer deffir, i ttṛajuγ asiẓreg-ines… iwakken ad d-iniγ ayen ttxemmimeγ mi dγa zgiγ ttaruγ, ttaruγ yal ass s teqbaylit; tikkwal deg uqerruy-iw kan γas ur d-ufiγ imru zdat-i : ″Imeslayen n Maziγ sersen-d tesmeḍ n tsusmi. Beddun ttakin-d wat yiṭij aberkan, tkeččem-iten tergagit n yidles n tafat, tettaγ deg-sen tawla n ṣṣwab. Lḥan wussan, yefla wakud uḍan ur nessin iḍes-nsen. Llan Kra deg-sen cban imdanen, walan abrid wwin ur yessufuγ sani, ffγen-d seg lḥebs n tmuγli n tmexlelt-nsen, rran ẓẓerb i tidderwect yenfan tidet-nsen, uγalen-d γer ddunit, γer wanda i yuγen tamussni d tudert, γer wanda i teγli tmiṭ-nsen. Ma d wid iγef mazal tibkiwt teγγaz deg yilem n yiqerra-nsen, beddlen tama, uγalen γer temdinin-nsen. Akka i d taddart, teẓẓuγur ussan s lebγi-s! Γer wass n wass-is, anzel i tyuga ad yuγal d amzel (loisir), yal iziγer deg-neγ -d aγerṣiw d ales- ad yaf iman-is.″

Riγ ad d-rnuγ asekkil d ameslay yessawal yessenfalay: Awer d awḍen wid yeffγen tignawt n tutlayin, wid yeffγen tuddar n tudriwin (tudert, tudriwin: vies) n talsa!

La γriγ sliγ qqaren :
Tasekla la tettxayal
Tettcebbiḥ ddunit-a
Tesnulfay-d amaḍal-is
Ur d aγbel mi tettḥulfu
Ur d aγbel tessenfalay…

Tefelsafit tetḥuffu :
Awal gar tidet d ṣṣwab
Teffeγ i wayyur n tziri
Akin i ccbaḥa n tira
Terfa γef umaḍal-a

Mi dγa smiṛğiḥen yilfan… Yerwel uḍar γef gma-s, d iminigen neγ d acu-ten; ziγ nettazzal kan! Kra nufa-t mi γ-tekksen, kra kksen-aγ-t mi t-nufa. Yal yiwen amek i t-tessufeγ tutlayt n teγribt-is: Yiwen yettγunzu-tt, wayeḍ yettḥuffu-tt. Mačči d amaḍal i d ddunit…awi-d kan ttmeslayent tutlayin!

Moh Laid Deflaoui