Neggrent tγermiwin mi ara jellunt tutlayin. Neẓra d akken taγerma d tudert n tegnawt n yal amdan icudden γer tmetti-s, γer wazalen-is, γer uxemmem-is, γer wansayen-is; γer yiles-is acku ula d yal aγerṣiw yessawal s tmeslayt-is…yessawalen i tγerma n tudert n ugama-ines. Deg wayen nettḥuffu nettḥulfu nettwali, taγessa taγermant ‶socle civilisationnel‶ d iles d ul d allaγ, d awal d akal d azal ; d izri d imal, d aẓar d ifer i swaydeg ttafen -nettaf tamagit-nneγ talsant- iman-nsen yimdanen talsa-nni-nsen nniḍen talsant wiss ma teqqim-d. Nettaru yes-m yal ass: Ezg kan yid-neγ a tutlayt, ili-y-aγ d tinigit n tγerma!
Ur d as-neqqar yella yillel ma yečča-t wakal-is, ladγa d aman i itetten akal. Aman d tudert. Ula d imyagen-nneγ i γ-yessidirin cnan γef waya: Sew (boire), seww (aroser), ssew (cuire)…ur ad as-nernu i wassa yeṛwan tilufa n yiḍelli d uzekka, n yizri d yimal. Ma teffeγ-aγ tira tasnaslant (écriture phonologique), ad nuγal akk ″d asebbi, d aseggi, d aseppi…). Ula γef wayen ttxemmimeγ ttaruγ : Win iwumi yeεreq lewhi n tseftit n tegnawin-a timaziγin, ad yerr tiṭ-is γer ″Amyag n teqbaylit″ n bab n ″Issin″, γer tira-nneγ tussnant : Tira tumrist (usuelle) d tira n yilugan, d tira n wallaγ ; tajeṛṛumt-tasnilest (grammaire-linguistique). Ad nemmeslay akken i γ-yehwa, maca ad naru tutlayt akken iwata! Tira d aweccem n waktayen, d amezruy n tmeslayin…d tutlayin n tγermiwin.
Ḥṣiγ yezzer wazzar-nneγ mi nettmeslay nessenfalay akken nniḍen, maca mi sul llan wat yimawlan n tira, n umezgun, ad yendeh yimru, ad yaf usirem asirem-is: Uğweγ-d iṭij d amawal, igenwan-iw d iγudan…d ″Timlilit n tγermiwin″.
Moh Laid Deflaoui